MAÇONNELOGIE
Wie wat vindt
heeft slecht gezocht
Cees van Dam
foto Paul Mellaart
Maçonnelogie 39 VRIJMETSELARIJ 2016 nr 7
UIT DE PLOOI
De vrijmetselarij presenteert zich liever als een plek waar je je zelf kunt ontplooien dan als plaats waar je verplichtingen aangaat. Paul Marselje zegt het in de Vrijmetselarij-uitgave voor profanen zo: “De morele en spirituele plichten van de vrijmetselarij bieden dan ook eerder een interessante uitdaging en een uitnodiging tot zelfontplooiing.”
In het voorjaar 2013 presenteert museum het Valkhof in Nijmegen een tentoonstelling over de 18 eeuw onder de titel ‘Uit de plooi” met de volgende uitleg: “In de 18de eeuw raakt Nederland uit de plooi. Heel letterlijk met het verdwijnen van de diepe plooien in de damesjaponnen en de stijve mannenpakken. Maar ook in politiek en maatschappelijk opzicht ontplooien de mensen zich. De opvattingen over de rol van vrouw en kinderen in het huisgezin en over de rechten van burgers veranderen. De economische groei, en daarmee ook de politieke invloed, verschuift van de steden naar het platteland, en van het westen naar het oosten. Ook in geestelijk opzicht komen de mensen uit de plooi: de stijve zelfvoldane rijkdom van de 17de eeuw maakt plaats voor een persoonlijke beleving van geloof, individuele ontwikkeling en omgang met de medemens.”
In die eeuw komt in Engeland de Vrijmetselarij uit de plooi [geboorte!] om zich daarna over de wereld uit te vouwen. Al snel met ‘oude plichten’ die vrijheid, gelijkheid en broederschap moeten garanderen [uiteraard binnen de toen geldende cultuur]. In een wereld waar de absoluut vorst en de onbetwijfelbare waarheid van het geloof nog regeren is het niet ongevaarlijk zelf te durven weten, vrij te denken. Reden genoeg om dat samen in het geniep te doen. Het gaat dan nog niet om het beschermen van geheimen, maar om het creëren van een veilige omgeving waarin men zich vrij kan uiten.
Hoewel de wereld allesbehalve veilig lijkt voor de vrijdenker, is de vrijmetselarij in Nederland een plek waarin je uit de plooi kunt komen. Wij hoeven niet stiekem samen te komen. Wij kunnen in alle vrijheid onszelf uit de kreukels halen. In plaats van onszelf in allerlei bochten te wringen, kunnen we openlijk zoeken naar de rechte verhouding met de ander, met het Heel Al. Wat dat betreft is het jammer dat de later ingevoerde ‘geheimen van de vrijmetselarij’ nog altijd in de plooi blijven. De vrijmetselarij zelf moet zich ontplooien.