Maçonnelogie 6

Maçonnelogie 6 KUZ mei 2011

De achtbare Broeder

Een Achtbare Meester die geregeld in andere loges komt, ontdekt dat in die loges een bepaalde maçonnieke gewoonte wordt gehanteerd die hij in zijn eigen loge niet kent. Hij praat erover, laat het zich uitleggen, leest erover en komt tot het inzicht dat deze oude, traditionele gewoonte in zijn eigen loge blijkbaar teloor is gegaan. Ook in zijn loge onderscheiden oud-Achtbare Meesters zich met het dragen van het pastmasterinsigne, dus waarom niet de daarbij passende gewoonte herstellen. Hij stelt in zijn loge voor Broeders met dat insigne voortaan aan te spreken met “Achtbare Broeder”. Het is niet meer en niet minder dan de restauratie van een vergeten gewoonte. De uitleg en de intentie is glashelder en hij besluit: we gaan dat voortaan doen.

Maar zo simpel gaat het niet. Iets wat geen gewoonte is wordt niet plotseling een gewoonte door te zeggen dat het een gewoonte is. Er wordt iets benadrukt wat voor die tijd niet benadrukt werd. Enkele Broeders die plotseling worden geconfronteerd met dit nieuwe ervaren deze nieuwlichterij als ijdeltuiterij en geven er blijk van deze nieuwe regel moeilijk te verteren te vinden. In de Broederschap zijn wij allen gelijk. Wij maken geen onderscheid tussen Broeders en Achtbare broeders. Zij geven uiting aan hun ongenoegen en willen van deze ondemocratische nieuwlichterij af. Wat voor de een het herstellen van de oude orde is, is voor de ander het invoeren van nieuwe chaos. Heibel in de tent. Werk voor het Geweten.

Ik ben Redenaar. Wat moet Het Geweten van de Loge in deze doen? Ik sta weliswaar achter de Achtbare Meester, maar een Geweten dat partij kiest lost het probleem niet op. Het Geweten draagt elke Broeder op bij zichzelf te onderzoeken waarom hij het wel of niet volgen van deze nieuw ingevoerde of herstelde gewoonte zo belangrijk vindt dat hij er zich in het openbaar voor wenst in te zetten of zich er openbaar tegen wenst te keren. Hij vraagt de Broeders zich af te vragen hoe ze dit probleem kunnen oplossen zonder de oplossing van het probleem neer te leggen bij de andere partij; hij vraagt hen het stadium van verwijten over en weer te verlaten en het eigen geweten aan de arbeid zetten. Pak uw hamer en beitel en hak aan uw ruwe steen op zoek naar de Rechte Verhouding in deze. Beide partijen hebben vanuit hun eigen invalshoek gelijk. Hun integriteit staat niet ter discussie. Zij moeten slechts aangespoord worden te zoeken naar wat bindt in plaats van wat scheidt.

Ik ben in theorie een ervaren Logegeweten. Maar breng dat maar eens in de praktijk. In plaats van wat ik had moeten doen ben ik de idee van de titel Achtbare Broeder gaan uitleggen. Ik ben in de valkuil van het argumenteren getrapt, terwijl het maçonniek geweten geen argumenten van node heeft. De Redenaar moet weten dat het nooit gaat om zwart of wit, nooit om gelijk of ongelijk: het gaat om de Rechte Verhouding, om te zoeken naar wat bindt in plaats van benadrukken van wat scheidt. Zodra hij partij kiest, wordt hij zwart of wit en hij moet Geblokt blijven.

Als de Redenaar als Geweten van de loge optreedt, dan zal hij niet zijn eigen individuele geweten hanteren, maar dat van de Loge. En de Loge dat is de Broederschap, niet een deel van de Broederschap. Wij hebben een Opperbouwmeester van het Heel Al. Daarin kan men delen onderscheiden, maar er is nooit een Opperbouwmeester van slechts een deel. De Koninklijke Kunst van het Geweten zou wel eens kunnen zijn dat hij voortdurend het bewustzijn wakker houdt dat het Heel Al niet wit is en niet zwart en niet welke grijstint dan ook; dat geen enkele kleur de kleur van het Heel Al is, maar dat het Heel Al alle kleuren bevat. De Redenaar bekent geen kleur. Hij kiest geen partij, maar zet partijen op het spoor van de Rechte Verhouding, zonder uit te maken wat daarin Recht en wat daarin Krom is.

Heeft de Achtbare Meester een fout gemaakt? De Loge zet hem democratisch als absoluut vorst op de troon. Hij besluit, maar hij moet ook de eenheid in de loge bewaken en dus zich ervan verzekeren dat zijn besluit naar behoren gedekt is. Tegelijk zijn Broeders gehouden de Achtbare te volgen en zijn zij medeverantwoordelijk voor de eenheid in de loge. Dat is wat de Redenaar als Geweten in de loge moet uitdragen.